PITANJE: Naime, D.o.o. u kome sam zaposlen registrovano je na teritoriji entiteta Republike Srpske. Društvo primjenjuje Odluku Vlade Republike Srpske za isplatu minimalnih plata u iznosu od 650,00 KM za većinu zaposlenih radnika kao i Odluku Vlade za obračun toplog obroka koji se isplaćuje u novcu gdje bruto iznos toplog obroka koji se isplaćuje iznosi najmanje 0,85% prosječne bruto plate za prethodnu godinu dnevno, što za 2023. godinu iznosi najmanje 14,71 KM dnevno, dok prevoz još uvijek predstavlja neoporezivu kategoriju i isplaćuje se na osnovu usvojene ponude od prevozničkih preduzeća i unosi u obrazac 1002 kao neoporezivo primanje dok je topli obrok oporeziv. Ono što mene zanima, kao obračunskog radnika jeste sljedeće: (pošto primjenjujemo za većinski dio radnika isplatu minimalne plate) 1. Ukoliko radnik neopravdano izostane sa posla 2 radna dana da li se minimalna plata smije umanjiti za ta dva dana ? Topli obrok i prevoz se može umanjiti jer radnik nije bio na poslu. Pitanje se vezuje zbog instituta minimalne plate? 2. Često se dešava da poslovođa pusti radnika i do 5 dana sa posla bez obaviještenja upravi pa šta u tom slučaju uraditi jer nadređeni bi odmah odredili da mu se ne upiše tih pet radnih dana u evidenciji radnog vremena odnosno u šiht listi RS-e kao neplaćeni dani za šta bi se trebalo izdati rješenje o neplaćenom odsustvu, a tih slučajeva će biti….. a Zakon o radu RS-e jasno propisuje kada se može i u kojim slučajevima uzeti godišnji odmor, neplaćeno, i plaćeno odsustvo. S obzirom da firma u kojoj radim primjenjuje pravo kolektivnog odmora na osnovu Odluke o obustavljanju procesa proizvodnje i prodaje i on se raspoređuje u mjesecu januaru i julu. Dalje, Zakon o radu RS-e primjenjuje da ako radnik neopravdano izostane s posla u trajanju od tri dana u kalendarskoj godini ima već mogućnost za davanje otkaza… 3. Za neplaćeno odsustvo Zakon propisuje sljedeće u članu 92: (1) Poslodavac je dužan da radniku, na njegov zahtjev, odobri odsustvo s rada do tri dana u toku kalendarske godine radi zadovoljavanja njegovih vjerskih, odnosno nacionalno-tradicijskih potreba, bez prava na naknadu plate, ukoliko posebnim zakonom nije drugačije određeno. (2) Poslodavac može radniku, na njegov pisani zahtjev, odobriti neplaćeno odsustvo i u drugim slučajevima. (drugi slučajevi se mogu propisati Pravilnikom o radu ili nekim drugim internim aktom??) Onda bi ukoliko radnik izostaje u dogovoru sa njim najčešće morali primjenjivati izradu rješenja o neplaćenom odsustvu jer će dešavati da izostanu više dana? Postavljam ova pitanja jer mnogobrojne inspekcije za radne odnose su često osjetljive na institut minimalne plate čak i ako radnik neopravdano izostane jer on prima minimalnu platu. Pri tome kolektivni ugovor za metalnu industriju nije potpisan u Republici Srpskoj novi, a postoji stari Objavljen u “Sl. glasniku RS”, br. 63 od 18. jula 2007. godine s tim da u Zakonu o radu u sekciji PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE od člana 269 je navedeno: (2) Odredbe Opšteg i posebnih kolektivnih ugovora koje su na snazi na dan stupanja na snagu ovog zakona i koje nisu u suprotnosti sa ovim zakonom ostaju na snazi do zaključivanja kolektivnih ugovora u skladu sa ovim zakonom, a najduže tri mjeseca od dana stupanja na snagu ovog zakona. Postavljam pitanje da li je onda na snazi i dalje stari kolektivni ugovor za metalsku industriju iz 2007. godine ? Znam da u slučaju sudske prakse kada definišu neisplaćen regres, topli obrok itd. su donosili i primjenjivali odluke starog kolektivnog ugovora iz 2007. godine u kome ima dosta toga dodatnog navedeno i sve je malo konfuzno jer sve može ali i nije obavezno. Zaključak: Ono što mene kao obračunskog radnika zanima jeste da li je dozvoljeno umanjivati minimalnu platu i u kojim slučajevima i koja su to propratna akta koja će opravdati to umanjenje? I drugo pitanje je da li je dozvoljeno primjenjivati pravila starog kolektivnog ugovora iz 2007 godine za metalnu industriju iako novi kolektivni ugovor nije donesen, a i Zakon o radu RS-e precizno ili barem meni ne definiše da je dozvoljeno ili ne? U Republici Srpskoj se takođe plaćaju puni doprinosi i porezi iako je radnik prijavljen na pola radnog vremena ili manje pa se postavlja pitanje šta je sa institutom neplaćenog odsustva ako se odobri radniku da li se i onda plaćaju puni doprinosi i porezi, a smanjuje se samo neto isplata?