PITANJE: “Porodičnom ljekaru obratila se žena sa zahtjevom za otvaranjem porođajnog odsustva i izdavanjem doznaka po osnovu porođajnog odsustva počevši od 15.06.2023. godine, a datum rođenja djeteta je 17.04.2023. godine. Zakon o radu („Službene novine Federacije BiH“ br. 26/16, i 89/18) u članu 62. propisao je da za vrijeme trudnoće, porođaja i njege djeteta, žena ima pravo na porođajno odsustvo u trajanju od jedne godine neprekidno, s tim da na osnovu nalaza ovlaštenog ljekara žena može početi porođajno odsustvo 28 dana prije očekivanog datuma porođaja. Dalje je propisano je da žena može koristiti kraće porođajno odsustvo, ali ne kraće od 42 dana poslije porođaja. Tumačeći odredbu člana 62. Zakona o radu, mišljenja smo da je krajnji rok za otpočinjanje korištenja porođajnog odsustva dan porođaja, odnosno datum rođenja djeteta, stoga porodični ljekar nije izdao traženu doznaku, sa datumom početka korištenja porođajnog odsustva 15.06.2023. godine, odnosno mjesec dana nakon porođaja. U prilog ovom tumačenju navodimo i član 120. stav 1. Zakona o socijalnoj zaštiti, zaštiti civilnih žrtava rata i zaštiti porodice sa djecom („Službene novine Zeničko-dobojskog kantona“, broj: 13/07, 13/11, 14/12- Autentično tumačenje, 3/15, 2/16, 3/17 i 16/22) koji glasi: „Naknada umjesto plaće ženi-majci u radnom odnosu za vrijeme dok odsustvuje sa posla radi trudnoće, porođaja i njege djeteta (u daljem tekstu: naknada plaće) isplaćuje se za vrijeme korištenja porodiljskog odsustva, u skladu sa propisom o radu.“ Nakon što ljekar nije izdao tražene doznake, ustanova je dobila je obavijest od nadležnog Centra za socijalni rad, da se u konkretnom slučaju radi o ženi koja je ostvarila novčanu pomoć kao žena-majka koja nije u radnom odnosu u visini od 1.000,00 KM mjesečno, a da je u međuvremenu 15.06.2023. godine zasnovala radni odnos. Slijedom navedenog, a pozivajući se na tačku 2. Uputa za postupanje br.09-02-12014-2/22 od 02.09.2022. godine izdatih od Ministarstva za rad, socijalnu politiku i izbjeglice Zeničko-dobojskog kantona, prema kojoj žena-majka koja je ostvarila pravo kao porodilja koja nije u radnom odnosu, a u međuvremenu zasnuje radni odnos do navršene godine dana djeteta, nastavlja ostvarivati pravo podnošenjem zahtjeva kao porodilja koja je u radnom odnosu, nadležni Centar za socijalni rad traži da ljekar izda doznake počevši od 15.06.2023. godine, jer žena koja je u radnom odnosu mora uz zahtjev za naknadu dostaviti i doznaku o porođajnom odsustvu. Jasno nam je da Upute za postupanje br.09-02-12014-2/22 od 02.09.2022. godine, definišu ostvarivanje prava na naknadu ženi-majci koja jeste i koja nije u radnom odnosu i ne tretiranju početak korištenja porođajnog odsustva kao instituta propisanog Zakonom o radu. Međutim, imajući u vidu odredbu član 62. Zakona o radu, smatramo Centar za socijalni rad ne treba insistirati na izdavanju doznake za porođajno odsustvo, čiji početak, po našem mišljenju, ne bi bio u skladu sa Zakonom o radu, jer bi to u konkretnom slučaju značilo da porođajno odsustvo, bez nalaza ovlaštenog ljekara, počinje mjesec dana poslije porođaja. Sam član 120. stav 1. Zakona o socijalnoj zaštiti, zaštiti civilnih žrtava rata i zaštiti porodice sa djecom ZE-DO kantona, propisuje da se za vrijeme korištenja porodiljskog odsustva, primjenjuje propis o radu, što je u ovom slučaju Zakon o radu. Slijedom naprijed navedenog molimo tumačenje člana 62. Zakona o radu („Službene novine Federacije BiH“, br. 26/16 i 89/18),vezano za predmetnu situaciju u pogledu krajnjeg dana otpočinjanja korištenja porođajnog odsustva, odnosno da li žena u smislu odredbe člana 62. Zakona o radu, može otpočeti koristiti porođajno odsustvo, bez nalaza ovlaštenog ljekara, mjesec dana nakon porođaja?”